1. Stay Fucking Positive: zie het positieve en de ‘windows of opportunity’ van deze crisis

“Gek genoeg is deze tijd voor mij één van de mooiste van mijn leven. Deze crisis heeft me wederom geleerd hoe belangrijk het is altijd naar nieuwe en positieve dingen te blijven kijken. Samen met kunstenaar Selwyn Senatori heb ik de kunstexpositie ‘Out of Office Forever’ geopend met als centrale thema ‘Stay Fucking Positive’. Het doel van de expositie is om te laten zien dat we ook nu positief moeten blijven denken en dat er kansen voor het oprapen liggen. Een van die kansen van de crisis is bijvoorbeeld internationalisering: markten worden groter door de digitalisering van onze manier van werken. Maar ook duurzaamheid is een grote kans: we hebben nu de mogelijkheid om een nieuwe manier van werken te hanteren en onze impact op de wereld te verbeteren. Ook zie ik de mogelijkheid voor verjonging op de werkvloer: de digitale skills van jongeren zijn veel belangrijker geworden de afgelopen tijd. Tegelijkertijd kunnen oudere werknemers ook langer blijven doorwerken en daar plezier in hebben. Zij kunnen hun wijsheid overdragen en daarmee het collectief op de werkvloer creëren. Er gaat een tekort aan werkende mensen komen dus is het fijn als mensen langer doorwerken. Tenslotte zie ik een mooie kans in het feit dat we met het thuiswerken ook meer aandacht voor ons gezin kunnen hebben. Veel ouders hebben een betere relatie met hun kinderen gekregen doordat ze meer samen zijn. Dat biedt mogelijkheden om de arbeidsparticipatie van ouders te vergroten: we hebben door de coronatijd geleerd dat werk en privé wél goed te combineren is. Tot slot: weet dat er na oorlogstijd en crisistijd altijd weer groei komt. Wat een rijkdom dat we hiernaar uit kunnen kijken!”

2. Het inrichten van hybride werken vraagt van leiders extra aandacht voor diversiteit en inclusie

“Er is een enorme behoefte aan meer divers leiderschap. Ik zie dat organisaties bij het inrichten van hybride werken te eenzijdig en te veel vanuit hun eigen perspectief denken. Om de kansen van deze crisis aan te grijpen, heb je goed afgewogen besluitvorming nodig. Dit vraagt om diversiteit en complementariteit. Je hebt rationele leiders nodig, maar ook emotionele en spirituele. Je zult gebruik moeten maken van de veelzijdigheid en rijkdom aan eigenschappen die mensen te bieden hebben. Neem bijvoorbeeld de glijbanen en pingpongtafels wat mensen steeds aandragen in discussies over kantoorinrichting. Dat vind ik zo’n masculiene uiting. Ik hou er zelf ook van, maar we moeten meer luisteren naar waar vrouwen behoefte aan hebben. Waar verschillende mensen behoefte aan hebben. We moeten bedrijven meer ‘feminiseren’: meer ‘feminiene’ krachten zoals luisteren en echt aandacht voor elkaar hebben de ruimte geven. Een quota voor vrouwen in de top kan daar heel goed bij helpen. Maar de grootste potentie zit nog wel in het ontketenen van de feminiene kant van mannen: heb aandacht voor mensen, redeneer niet vanuit je eigen kracht en denk vanuit anderen. Dat komt besluitvorming ten goede. Daarnaast is de combinatie van jonge en oude mensen belangrijk: beiden hebben een eigen vorm van wijsheid en die moet je niet polariseren, maar juist complementeren. Tenslotte denk ik dat we in crisistijd zowel risicodenkers als “kansdenkers” nodig hebben. Als leider is het je taak om hen te verbinden.”

3. Investeer na de focus op efficiency afgelopen coronacrisis, de komende tijd in creativiteit

“De coronacrisis heeft ons efficiency geleerd. Maar helaas: creativiteit is daardoor aan z’n einde gekomen. Daar moeten we de komende tijd echt weer in investeren, want creativiteit brengt vooruitgang, innovatie en vergroot het welzijn van mensen. Om creativiteit te stimuleren zouden organisaties kunst veel actiever moeten betrekken bij het werk en bij de inrichting van je organisatie. Bijvoorbeeld met ‘business art’: exposities die je inspireren tot een gesprek en je op nieuwe ideeën brengen in je dagelijkse werk. Kunstenaars kunnen ons – als besluitvaardige, rationele mensen – de ogen openen en naar nieuwe dingen laten kijken. Het helpt ons om na te denken op een dieper, onbewuster niveau. De rationele spreadsheets zijn echt op hun einde. We benutten onze onderbewuste gevoelens te weinig en kunst biedt daar een goede oplossing voor. Nu we meer vanuit huis werken, zou ik als werkgever ook nadenken over welke kunst je je medewerkers voor thuis wilt geven om ook daar hun creativiteit te prikkelen.”

4. Stimuleer op verschillende manieren verbinding in je hybride organisatie

“Veel mensen zien een uitdaging in het behouden van verbinding bij het thuis- en hybride werken. Het is goed om te beseffen dat verbinding uit drie elementen bestaat. Het eerste is dat je alleen kunt verbinden met anderen wanneer je verbonden bent met jezelf. Het vinden van je eigen authenticiteit is een voorwaarde voor het verbinden met anderen. Tijdens de coronatijd kun je dat juist een beetje kwijtraken. Je ziet mensen minder vaak en mensen zijn minder verbonden met zichzelf. Organisaties zouden moeten investeren in de authenticiteit van hun mensen. Het tweede element is nieuwsgierigheid. Je moet oprechte aandacht hebben voor mensen, zowel voor jongeren als voor ouderen. Het derde element is (positief) kritisch zijn. Verbinding vraagt dat je op de juiste momenten de tijd neemt om elkaar eerlijke en oprechte feedback en complimenten te geven. Met deze elementen in je achterhoofd is het ook in hybride organisaties mogelijk om de verbinding te creëren.
Concreet zou je bijvoorbeeld aan de volgende dingen kunnen denken: organiseer dat mensen 2x 4 uur per week op het werk kunnen komen en wandelingen kunnen maken met elkaar. Elkaar face-to-face zien, geeft toch een andere energie. Houdt je aan de coronaregels maar kijk hoe de kantoren toch weer een beetje open kunnen. Zorg voor digitale én live verbindingsmomenten. Zoek als leider je mensen thuis op. Juist ook de mensen die het verste van je weg zitten in de organisatie: van hen leer je het meeste. Ik vind het een goed idee als bedrijven ‘werkvakanties’ organiseren, dit zijn weken waarin je als bedrijf samenkomt om samen te verdiepen in inhoudelijke onderwerpen en juist ook om elkaar te ontmoeten, te inspireren en van elkaar te leren.”

5. Heb aandacht voor het werkgeluk van je mensen

“32 jaar geleden wilde ik het Utopia voor werknemers maken, een werkomgeving die zoveel mogelijk werkgeluk voor mensen creëert. Als dat je uitgangspunt is, dan gaat het borgen van werkgeluk vanzelf. Dit vraagt van bedrijven om de verdieping op te zoeken en niet de tijd van je medewerkers te wasten aan domme, onbevredigende werkzaamheden. Je moet jezelf de vraag stellen: welke waarde willen wij als bedrijf creëren? Welke werkgever wil ik zijn? Werkgeluk borg je niet in processen of systemen, maar door de juiste mensen aan te nemen en elkaar positief te stimuleren. Je borgt het niet via KPI’s of sturing. Je borgt het via mensen die van andere mensen houden.”

Tot slot

“Samengevat, mijn tip aan CEO’s: kijk naar het positieve dat de coronacrisis ons brengt, heb echte aandacht voor je mensen en hun werkgeluk, organiseer meer creativiteit en garandeer diversiteit in je topteam en je organisatie.”

Hybride werken in jouw organisatie

Wil je meer weten over hybride werken en de effecten hiervan op het gedrag van mensen? En wil je nog meer ongewone perspectieven op de inrichting van de nieuwe werkwijze van jouw organisatie? &samhoud kan jouw organisatie ondersteunen bij het beantwoorden van deze vraagstukken. Voor meer informatie, neem contact op met  Salem Samhoud (s.samhoud@samhoud.com) of Leonie Arkesteijn (l.arkesteijn@samhoud.com).

Auteurs: Laurine van Citters en Mara Soekarjo