Ik dacht even aan een nieuwe vondst van Monty Python. Na het legendarische ‘ministerie van Gekke Loopjes’ nu een ‘ministerie van Mogelijkheden’ en het bestaat echt. De Verenigde Arabische Emiraten hebben de primeur. De opdracht: problemen te lijf gaan waar geen oplossing voor lijkt te zijn. En dat vanuit een virtueel ministerie, zonder minister, waarin overheid en bedrijfsleven samenwerken.
‘U hoort onze Nederlandse ambtenaren al gnuiven: ‘Is that all you can do?’
Het ministerie van Mogelijkheden is er voor problemen die een snel, dapper en effectief besluit van de overheid vragen. Nou, daar hebben we er in Nederland wel een paar van. Daar steekt het lijstje van de Emiraten – talentontwikkeling en het verbeteren van het aanbestedingsproces – schril bij af. U hoort onze Nederlandse ambtenaren al gnuiven. ‘Is that all you can do?’ Houd je vast.
Over ons pensioenstelsel polderen we al tien jaar. Ondertussen dreigt korting van de pensioenen en bouwen zo’n 250.000 zzp’ers te weinig pensioen op.
En dan het klimaatprobleem: we dragen een steentje bij door internationale verdragen te ondertekenen, maar bij een dapper besluit van de gemeente Amsterdam om benzineauto’s in 2030 te weren, staat het land al op zijn achterste benen. Dus wil je als ambtenaar van het ministerie van Mogelijkheden een kluif om eens flink je tanden in te zetten. Kom naar Nederland.
Hoe het Arabische ministerie van Mogelijkheden precies te werk gaat, blijft in virtuele nevelen gehuld. Maar de crux zit in het toepassen van ‘design thinking.’ Design thinking wordt vaak gezien als het geheim van het succes van techbedrijven als Apple en Airbnb. De essentie: problemen bekijken door de mens centraal te stellen. In de brainstormfase moet iedereen denken in mogelijkheden en niet in beperkingen. Dus niet: ‘Een bizar plan, buiten alle realiteit en onhaalbaar’ (De reactie van de autolobby op het Amsterdamse plan). Maar: ‘goh, interessant, hoe kan dit wel werken?’
Alle loopgraven die zijn betrokken worden ter discussie gesteld. Dus niet: ‘De minister brengt nu een sloopkogel in stelling om het pensioenstelsel aan te pakken’ (De reactie van de bonden op de pensioenbrief van Koolmees).
En niet onbelangrijk: het sluiten van compromissen is in deze fase verboden. Dat is boeiend want in de polder beginnen we daar al mee voor we een beeld hebben van de ideale oplossing.
Ik zie het helemaal voor me. Ons eigen ministerie van Mogelijkheden. Auto’s de stad uit in 2030? Een makkie. Nieuw pensioenstelsel? Een kwestie van maanden. Het enige dat we nodig hebben: snelle, dappere en effectieve besluiten van de overheid.
Auteur: Femke de Vries, managing partner bij &samhoud, bijzonder hoogleraar toezicht aan de RUG en oud-bestuurslid van toezichthouder AFM. Reageer via expert@fd.nl.
13/5/2019 
