‘De maatschappelijke mildheid bij delicten als fraude en oplichting heeft te maken met hoe wij de daders zien’

Hoe anders is dat nog bij witteboordencriminaliteit. Een paar dagen na de veroordeling van Holleeder werd in Frankrijk zakenman en oud-politicus Bernard Tapie vrijgesproken van oplichting. Tapie, eerder in een civiele zaak schuldig bevonden aan fraude van honderden miljoenen euro’s, was volgens de rechter strafrechtelijk geen verwijt te maken. In eigen land zal Marcel de V. na twee jaar op vrije voeten komen, nadat hij woningcorporatie Vestia door fraude naar de rand van de afgrond bracht. Vestia moest €2 mrd aan banken terugbetalen, 90.000 woningen verkopen, huren verhogen en personeel ontslaan. Belastingfraude en oplichting leiden nauwelijks tot verontwaardiging en daders worden mild of niet gestraft.

De maatschappelijke mildheid bij dit soort delicten heeft te maken met hoe wij de daders zien. Het zijn vaak mensen zoals u en ik. We kennen ze nog van de studie of komen ze tegen bij de hockey. De financiële constructies die ze optuigen zijn lastig te begrijpen. Bovendien is er een dunne lijn tussen wat mag en wat niet. Daders laten zich adviseren door experts, wat het lastig maakt te geloven dat ze de wet met opzet overtreden. Dat alles maakt dat witteboordencriminelen geen geschikte vijanden zijn.

Natuurlijk staan de strafbare feiten van Tapie en Marcel de V. in geen verhouding tot het slagveld dat Holleeder achterlaat. Maar witteboordencriminaliteit ontwricht op een heel andere manier evengoed de maatschappij. Holleeder investeerde zijn crimineel verdiende geld in vastgoed in de Amsterdamse bovenwereld. Het is slecht denkbaar dat dit kon zonder hulp van notarissen en andere tussenpersonen. De FBI becijferde dat witteboordencriminaliteit de Amerikaanse maatschappij bijna 70 keer zo veel kost als traditionele criminaliteit. Het wordt hoog tijd dat we ook ophouden met het knuffelen van witteboordencriminelen.

Deze column is oorspronkelijk verschenen in het Financieel Dagblad en is voor FD-abonnees ook te lezen via https://fd.nl/auteur/femke-de-vries.

Auteur: Femke de Vries, managing partner bij &samhoud, bijzonder hoogleraar toezicht aan de Rijksuniversiteit Groningen en oud-bestuurslid van toezichthouder AFM. Reageer via columnist@fd.nl.